ul. Ugory 16, 85-132 Bydgoszcz
Diecezja Bydgoska
KONTO PARAFIALNE: 59 1240 1183 1111 0010 0396 7341

Czytamy  ikonę 
Matki Bożej Nieustającej Pomocy

Wizerunek Matki Bożej Nieustającej Pomocy został namalowany na desce o wymiarach 54 cm x 41,5 cm. Na przestrzeni wieków otrzymał dwa główne tytuły: Matka Boża Bolesna, trzymająca na ramieniu swego Syna, mającego kiedyś podjąć mękę krzyżową, o czym świadczą przedstawione po bokach anioły, niosące narzędzia tej męki. Drugi natomiast tytuł:Matka Boża Nieustającej Pomocy, wyrósł z pobożności, która dopatrywała się w wizerunku ikony, czule spoglądającą  na swych czcicieli Matkę, gotową pośpieszyć im z pomocą w każdej potrzebie.

Ikona przedstawia cztery święte postacie: Dziewicę Maryję, Dzieciątko Jezus oraz świętych archaniołów Michała i Gabriela. Postacie te opisują litery, umieszczone w tle ikony:

MP - ΘУ       - Matka Boga (po obu stronach górnej części obrazu)
‘IC – XC
          - Jezus Chrystus (po prawej stronie głowy Dzieciątka Jezus)
OAM
                - Archanioł Michał (nad aniołem, po lewej stronie oglądającego obraz)
OAG           
- Archanioł Gabriel (nad aniołem, po prawej stronie).

Maryja, a właściwie połowa Jej postaci, jest przedstawiona w czerwonej tunice, granatowym płaszczu od spodu zielonym i w niebieskim nakryciu głowy, przykrywającym włosy i czoło. Na welonie, w jego środkowej części, znajduje się złota gwiazda z ośmioma prostymi promieniami, a obok malarz umieścił krzyż promienisty na wzór gwiazdy. Głowę Najświętszej Dziewicy otacza, tak charakterystyczna dla szkoły kreteńskiej, kolista aureola.

Oblicze Maryi jest lekko pochylone w stronę Dzieciątka Jezus trzymanego na lewej ręce. Prawą, dużą dłonią o nieco dłuższych palcach, charakterystycznych dla obrazów typu „Hodigitria” – znaczy„wskazująca drogę”, Maryja obejmuje ręce Zbawiciela. W spojrzeniu Jej można wyczytać czuły smutek, a nie patrzy na swojego Syna, lecz wydaje się przemawiać do patrzącego na obraz. Miodowego koloru oczy i mocno podkreślone brwi dodają Jej obliczu piękna i wyniosłości.

Dzieciątko Jezus jako jedyne przedstawione jest w całości. Spoczywając na lewym ramieniu Matki, swoimi rączkami ujmuje mocno Jej prawą dłoń. Przyodziane jest w zieloną tunikę z czerwonym pasem i okryte czerwonym płaszczem. Opadający prawy sandał z nóżki pozwala dostrzec spód stopy, co może symbolizować prawdę, że będąc Bogiem jest także prawdziwym człowiekiem. Jezus posiada włosy koloru kasztanowego, a Jego rysy twarzy są bardzo dziecięce.

Stopy i szyja Dzieciątka wyrażają jakby odruch nagłego lęku przed czymś, co ma niechybnie nadejść. Tym natomiast, co wydaje się przerażać małego Jezusa, jest wizja męki i cierpienia, wyrażona poprzez krzyż i gwoździe niesione przez Archanioła Gabriela. Po drugiej stronie obrazu Archanioł Michał ukazuje inne narzędzia męki krzyżowej: włócznię, trzcinę z gąbką i naczynie z octem.

 Maryja, pomimo że jest największą postacią obrazu, nie stanowi jego centralnego punktu. W geometrycznym środku ikony znajdują się połączone ręce Matki i Dziecięcia, przedstawione w taki sposób, że Najświętsza Dziewica wskazuje na swojego Syna, Zbawiciela i Syna Bożego w jednej Osobie, Który ofiarował życie za nas wszystkich. Mamy tutaj do czynienia z typem ikony zwanej „hodigitria” – bo Maryja wskazuje na Chrystusa, Który sam siebie nazwał „Drogą, Prawdą i Życiem” (J 19,25)


KOŚCIÓŁ ŚW. ALFONSA NA ESKWILINIE

Kościół, jeden z nielicznych przykładów neogotyku w Rzymie, wznosi się na Wzgórzu Eskwilińskim między Bazylikami Matki Bożej Większej i św. Jana na Lateranie. Poświęcony Najświętszemu Odkupicielowi, został wzniesiony ku czci św. Alfonsa, założyciela Redemptorystów i jest nazywany jego imieniem. Wybudowano go w latach 1855-59, na terenie dawnej Villa Caserta, według projektu szkockiego architekta George'a Wigley. Tradycja podaje, że podczas sporządzania wykopów pod jego fundamenty znaleziono złotą monetę wenecką z wizerunkiem Odkupiciela, znak szczególnego powodzenia. W 1859 roku kard. Costantino Patrizi dokonał konsekracji kościoła.

 Ze względu na przechowywaną tu starodawną ikonę, czczoną pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, kościół św. Alfonsa na Eskwilinie jest ważnym centrum duchowości chrześcijańskiej. Tradycja mówi, że Obraz został wykradziony z sanktuarium na wyspie Krecie przez pewnego kupca, który przywiózł go okrętem do Rzymu w XV w. Podczas podróży, życie pasażerów okrętu znalazło się niebezpieczeństwie z powodu gwałtownej burzy i tylko cudowna pomoc Matki Bożej ocaliła wszystkich od zagłady. Kupiec przed śmiercią powierzył Ikonę swemu przyjacielowi, aby ten umieścił ją w jednym z rzymskich kościołów. Przyjaciel zatrzymał jednak Obraz w swoim domu i dopiero w obliczu śmierci, gdy Matka Boża pojawiając się we śnie jego córeczce wyraziła pragnienie, aby Ikona została umieszczona w kościele między Bazyliką Matki Bożej Większej i św. Jana na Lateranie, żona umierającego umieściła obraz w kościele św. Mateusza.

Przez trzy wieki Ikona ożywiała duchowość wiernych Eskwilinu, lecz po zburzeniu kościoła przez oddziały napoleońskie w roku 1798, została przeniesiona do kościoła Santa Maria in Posterula nad Tybrem. Ikona pozostawała tam w prawie całkowitym zapomnieniu przez około 70 lat, aż do czasu kiedy Redemptoryści, budując kościół św. Alfonsa (w pobliżu miejsca, gdzie kiedyś wznosił się wspomniany kościół św. Mateusza), zainteresowali się starożytnym Obrazem. Został on odnaleziony dzięki szczęśliwemu przypadkowi: ojciec Michał Marchi, redemptorysta, przypomniał sobie, iż jako mały ministrant widział Obraz w jednej z kaplic w Santa Maria in Posterula.

W roku 1866 Papież Pius IX podarował Redemptorystom Ikonę odnowioną przez polskiego malarza Leopolda Nowotnego. W rok później, gdy Obraz niesiono w uroczystej procesji w pobliżu kościoła, wydarzył się cud uzdrowienia dziecka (upamiętniony przez kopię obrazu umieszczoną na ścianie kamienicy przy Via Merulana 276). Od 26 kwietnia 1866 r. obraz oryginalny czczony jest w kościele św. Alfonsa, który stał się ważnym sanktuarium maryjnym. Przybywa tu nieustannie z różnych stron świata wielu pielgrzymów, aby odkryć pośród zgiełku wielkiego miasta oazę ciszy i modlitwy, oraz by odnowić i pogłębić swój duchowy związek z Matką Nieustającej Pomocy.


ROZWÓJ NABOŻEŃSTWA DO MBNP

 Według tradycji, Papież Pius IX powierzając Ikonę Redemptorystom (1866 r.), wyraził pragnienie, aby rozpowszechnili ją oni na całym świecie. Od tego momentu nabożeństwo do Matki Bożej Nieustającej Pomocy bardzo się rozprzestrzeniło aż osiągnięcia wymiaru uniwersalnego. Tysiące kopii obrazu zostało wysłanych z rzymskiego Sanktuarium do wielu krajów świata. Powstały też liczne sanktuaria, gdzie czczone są kopie rzymskiego Obrazu, koronowane z powodu wielu łask otrzymanych na modlitwie przed Ikoną Nieustającej Pomocy. Wśród najważniejszych należy wymienić: Boston i Nowy Jork (USA), Haiti (gdzie Nieustająca Pomoc jest Patronką kraju), Santiago (Chile), Curitiba, Belem i Manaus (Brazylia), Tequisquiapan (Meksyk), Belfast (Irlandia Północna), Limerick (Irlandia), Bussolengo (Włochy), Toruń i Kraków (Polska), Singapur oraz największe z nich - Manila (Filipiny).

Do rozpowszechnienia się nabożeństwa przyczyniła się znacznie Nieustanna Nowenna, powstała w 1927 w St. Louis (U.S.A.). Nowenna ta nazywana jest nieustanną, ponieważ odprawiana jest w ustalony dzień tygodnia (najczęściej we środę) przez cały rok. Podczas Nowenny wierni zwracają się do Matki Najświętszej w Modlitwie Rzymskiej (znak łączności z sanktuarium w Rzymie), a następnie przedstawiająpodziękowania prośby wyrażone pisemnie w postaci listów, wypowiadają wspólne wezwania, a także mogą wysłuchać okolicznościowej homilii na temat życia duchowego.

Każdego roku rzymskie sanktuarium przygotowuje się do święta Nieustającej Pomocy (27 czerwca), odprawianego zawsze w ostatnią niedzielę czerwca, poprzez Uroczystą Nowennę, na którą składają się dziewięć dni modlitwy i pogłębionej refleksji na temat roli Maryi w życiu chrześcijańskim.


KULT MATKI BOŻEJ NIEUSTAJĄCEJ POMOCY

Kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy rozwijany był przede wszystkich przez redemptorystów. Zbudowali oni ponad 100 kościołów pod wezwaniem MBNP. Do wielu innych świątyń wprowadzili obraz z racji misji i rekolekcji.

Pierwszą autentyczną kopię rzymskiego obrazu przekazał o. Edward Douglas do sanktuarium redemtorystów w Bishof Eton już w maju 1866 r. Wkrótce potem w różnych kierunkach wysłano dziesięć następnych kopii. W ciągu kilku zaledwie lat rozpowszechniono ponad dwieście kopii obrazu. Przed tymi wizerunkami rozwijały się nowe formy nabożeństwa. Dla wszystkich czcicieli MBNP powstało Bractwo Matki Bożej Nieustającej Pomocy dnia 23 marca 1871 r. przy kościele św. Alfonsa. Bractwo to przemieniono w 1876 r. na Arcybractwo, które rozpowszechniło się po całym świecie. Oprócz Arcybractwa istniała też Straż Honorowa Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Byli w niej ludzie, którzy trwali na modlitwie przed obrazem. Stanowiło to jakby rodzaj apostolstwa modlitwy. W kościele św. Alfonsa w Saint Luis (USA) w 1928 r. rozpoczęło się oficjalnie nowe nabożeństwo do Matki Bożej, nazwane potem Nieustającą Nowenną. Twórcą tego nabożeństwa był o. Andrzej Brovne, redemptorysta. Odprawiano je w każdy wtorek. Składało się z kazania, pieśni i próśb oraz podziękowań pisanych przez ludzi. Wkrótce nabożeństwo rozpowszechniło się po całym świecie, dotarło do Europy i Polski. W Europie po raz pierwszy odprawiono je w 1943 r. w Belfaście dla stacjonujących tam amerykańskich żołnierzy. W Polsce zainaugurowano je w 1951 r. w Gliwicach. Na całym świecie bierze w nim udział wiele milionów ludzi.  

W związku z Nieustającą Nowenną dokonały się niezwykłe wydarzenia. "Po piętnastu latach spokojnego i szczęśliwego pożycia małżeńskiego mąż mnie opuścił i pozostawił czworo dzieci. Przez dwa lata dzieci chodziły i błagały tatusia, aby wrócił, ale wszystko było daremne. Moja 12-letnia córka namówiła mnie, by w tej intencji odprawić nieustającą nowennę. Przez dziewięć tygodni chodziłyśmy do kościoła błagając Matkę Bożą Nieustającej Pomocy o ratunek. Po dziewiątym dniu zastałyśmy męża w domu. Trudno opisać radość moją i dzieci. Mąż płakał i przepraszał nas. Na drugi dzień poszedł do spowiedzi i komunii świętej. Niewątpliwie było to dzieło Matki Bożej Nieustającej Pomocy". Matka Boża może uczynić wielkie dzieła także w naszym życiu.


KULT  MBNP  W  EUROPIE

Z Rzymu, z kościoła św. Alfonsa, kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy rozchodzi się po całej Europie. Wszystkie kościoły i kaplice, przy których pracują redemptoryści stawały się centrami promieniującymi tym nabożeństwem. Niektóre z tych kościołów doczekały się uroczystych koronacji obrazu, stając się wielkimi ośrodkami kultu. Oto kilka przykładów. We Włoszech, niedaleko Werony, znajduje się miejscowość Busolenge. Kopia obrazu MBNP została tu sprowadzona w 1875 r., a była to już 207 kopia wysłana z Rzymu. Obecnie jest to znane włoskie sanktuarium.Wzdłuż całego półwyspu znajduje się wiele kościołów z obrazami MBNP. Ojcowie misjonarze prowadząc misje parafialne mają zwyczaj na zakończenie wprowadzać obraz Matki Bożej. Obecnie w Italii jest ponad dwa tysiące kościołów i kaplic z obrazami MBNP. W Hiszpanii pierwszy obraz wprowadzono 29 maja 1867 r. do kościoła redemptorystów w Madrycie. Obecnie jest w tym kraju ponad 5000 ołtarzy poświęconych MBNP. We Francji istnieje obecnie ponad 12000 kościołów i kaplic z obrazami MBNP. Jest to liczba imponująca, która świadczy o gorliwości redemptorystów francuskich. W Belgii istnieje sanktuarium MBNP w Roulers. W Austrii takie sanktuarium znajduje się w Pucheim. W Niemczech wprowadzili obraz do kościołów redemptoryści, kapłani diecezjalni i przedstawiciele episkopatu. Jednym z wielkich czcicieli MBNP był biskup Moguncji Wilhelm Emanuel Ketteler, inicjator katolickiej nauki społecznej. Na terenie Niemiec było bardzo wiele kościołów, w których znajdowały się obrazy MBNP. Największe sanktuarium to Bochum. 

W miejscach obecności obrazu Matki Bożej zanotowano wiele niezwykłych wydarzeń. Madryt -"Wieczorem 29 maja 1867 r. przystąpiła do spowiedzi pani de Ruete na intencję uzdrowienia oczu swego synka. Po skończonej spowiedzi poszła do domu. Wróciła następnie do kościoła z chorym dzieckiem. Upadła na kolana i błagała o jego uzdrowienie. Dziecko modliło się: Matko Boża, uzdrów mnie. Nagle zawołało: mamo widzę! Jaki piękny obraz. Matka pełna radości dziękuje za cud. Wychodzi z kościoła i opowiada wszystkim o tym wydarzeniu. Synek Łukasz staje się przedmiotem zainteresowania. Po jakimś czasie, przed obrazem MBNP składa publicznie podziękowanie".


KULT MBNP W AMERYCE

Od Alaski po Ziemię Ognistą znajdują się kościoły poświęcone Matce Bożej Nieustającej Pomocy. Zatroszczyli się o to redemptoryści. W Kanadzie około 500 kościołów posiada obraz Matki Bożej a w tym około 50 jest pod wezwaniem Matki Boże Nieustającej Pomocy, np. w Windsorze, Montrealu, Yorktown, Toronto.
W Stanach Zjednoczonych pierwszym kościołem, do którego wprowadzono obraz był kościół św. Jakuba w Baltimore. Obraz MBNP wprowadzono w 1868 r. i stąd nabożeństwo to rozszerza się na całe Stany. Liczne kościoły posiadają obraz MBNP a największe ośrodki kultu powstają w: Bostonie, San Francisco, Saint Luis, Chicago, Nowym Jorku, Waszyngtonie. Największe sanktuarium MBNP znajduje się w Bostonie. Obraz wprowadzono tu w 1871 r. najpierw do drewnianego, a potem do murowanego kościoła. Matka Boża wybrała to miejsce dla uzdrowień chromych. Kościół nazwano "sanktuarium cudów". W Meksyku nabożeństwo do MBNP zaprowadzili redemptoryści, którzy przybyli w 1908 r. Ona była patronką prowadzonych przez nich misji i rekolekcji. 

Kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy rozwija się także w paśmie archipelagu Małych i Wielkich Antyli, a kraj taki, jak Haiti ogłosił Matkę Bożą Nieustającej Pomocy swoją Patronką. Południowa Ameryka dzięki pracy redemptorystów stała się widownią wielkich dzieł, których dokonała pobożność ludzka i łaskawość Matki Bożej. Takie kraje jak Argentyna, Brazylia, Boliwia, Kolumbia mają swoje centra szczególnego kultu MBNP. 

W Argentynie pewna niewidoma dziewczynka zachorowała również na nogi i musiała chodzić o kulach. Koleżanka namówiła ją, aby rozpoczęła nowennę. Nauczyła ją modlić się na różańcu. Chora odprawiając nowennę złożyła obietnicę - jeśli odzyskam zdrowie, będę katoliczką. Po tygodniu modlitwy zostaje wysłuchana. Odzyskuje zdrowie i potem spełnia swoje postanowienie: staje się katoliczką. W Peru żyła pewna dziewczynka, która kupiła w sklepie obraz Matki Bożej i zawiesiła go nad swoim łóżkiem. Zachorowała bardzo ciężko na gruźlicę, tak że stan był beznadziejny. Ciężko chora oczekiwała śmierci. O przyjęciu sakramentów nie mogło być mowy, bo mieszkała w górach. Modliła się więc żarliwie, aby mogła pojednać się z Bogiem i przyjąć komunię świętą. Po kilku dniach miała sen: "Pani znad łóżka powiedziała jej, że nie umrze bez spowiedzi świętej". Po kilku dniach pojawił się zabłąkany w okolicy kapłan. Jechał do chorych, ale pomylił drogę i prosił o pomoc w tym domu. Dziewczynka wyspowiadała się i w stanie łaski uświęcającej umarła. 


KULT MBNP W POLSCE

 W Polsce kult Matki Bożej N. P. rozwijał się bardzo żywiołowo. Szerzenia kultu poświęcili się redemptoryści, którzy w 1883 r. założyli pierwszy klasztor w Mościskach i tam wprowadzili obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Wielkim apostołem tego kultu był kandydat na ołtarze o. Bernard Łubieński. Każdy następny klasztor stawał się ośrodkiem kultu MBNP. Misjonarze wozili obraz na misje, budzili cześć i miłość do Matki Najświętszej, uczyli pieśni, wydawano książeczki i broszury. Wielki wpływ na rozwój kultu MBNP miało odzyskanie niepodległości i powstanie państwa polskiego. W pracy nad odnową moralną narodu pomagał obraz Matki Bożej i cześć dla Niej. Przybywało coraz więcej czcicieli Matki Bożej Nieustającej Pomocy.
Uroczyście obchodzono doroczne święto MBNP, zapisywano się do Arcybractwa i Straży Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Przed wojną wydawano książki i specjalne czasopismo pt. "Chorągiew Maryi". Do wielu kościołów uroczyście wprowadzano obraz, a misjonarze na różnych misjach i rekolekcjach chętnie o Matce Bożej mówili. 

Po II wojnie światowej w epoce totalitaryzmu żywiołowo rozwija się nabożeństwo Nieustającej Nowenny. Pierwszą zaprowadzono w kościele redemptorystów w Gliwicach. Pionierem tego był o. Stanisław Szczurek. Po Gliwicach inne kościoły zabiegały o założenie Nieustającej Nowenny. Nabożeństwo to przyczyniło się do ożywienia życia religijnego wielu parafii. Istnieje dziś w Polsce około 2000 kościołów, które mają to nabożeństwo i odprawiają je przed kopią obrazu MBNP. 

Spotkanie z Matką Bożą doprowadziło do wielu nawróceń i znaków. Oto kilka faktów. Poznań - "Mój brat, nałogowy pijak od dłuższego czasu, nie chciał nawet słyszeć o zmianie życia. Jako siostra gorąco modliłam się za niego do MBNP. W czasie misji parafialnych chodził jednak na nauki misyjne, przystąpił do sakramentów świętych i od tego czasu zerwał z alkoholem. Trudno wypowiedzieć radość moją z tego powodu".
Wejherowo - "Co kilka lat cierpiałam na silne bóle głowy. Leczenie nic nie pomagało. W kwietniu 1962 r. przez nieostrożność uderzyłam się w głowę żelazną bramą. Miałam nieopisane bóle. Lekarze twierdzili, że może mi pomóc tylko operacja. Zaczęłam modlić się do MBNP. Po paru dniach modlitwy nastąpiło polepszenie. Po skończonej nowennie lekarze orzekli, że stan głowy jest normalny a ja też czułam się dobrze. Za ten cud dobroci Matki Bożej Nieustającej Pomocy będę Jej wdzięczna do śmierci".


PAPIEŻE – CZCICIELAMI  MBNP

Obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy czczony w Rzymie i w wielu innych miejscach sprawił, że papieże ostatniego stulecia wiele razy wyrażali swoje nabożeństwo i miłość ku Matce Bożej pod tym tytułem. Namiestnicy Chrystusa znają obraz i korzystają z wielu okazji, aby ludzi zachęcić do czci i modlitwy przed nim. 
Papież Pius IX otrzymał od Generała zakonu redemptorystów o. Mikołaja Maurona, kopię obrazu MBNP, którą umieścił w swych prywatnych apartamentach. Potwierdził Arcybractwo MBNP i sam wpisał się na jego członka. 
Leon XIII -
 papież encyklik różańcowych, widział w obrazie MBNP pomost dla ekumenizmu z prawosławiem. Kiedy redemptorysta holenderski o. Jansen przedstawił mu promotorów ruchu ekumenicznego z Adrianopola, mówił im, aby modlili się do Matki Bożej Nieustającej Pomocy. 
Św. Pius X
 znał obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Przyglądał się pracy redemptorystów w Busolengo, gdzie znajduje się duży ośrodek kultu MBNP. Sam należał do Arcybractwa Matki Bożej Nieustającej Pomocy.  
Benedykt XV
 z okazji 50-lecia wprowadzenia obrazu do kościoła św. Alfonsa zaprasza mieszkańców Rzymu do wzięcia udziału w uroczystościach, jakie odbywać się będą w tym kościele. zezwolił również, aby w litanii loretańskiej we wszystkich kościołach redemptorystów dodawano wezwanie - Matko Nieustającej Pomocy, módl się za nami! 
Pius XII
 troszczył się o nabożeństwo do Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Myślał zwłaszcza o tych odłączonych chrześcijanach, którzy na ścianach swoich domów mieli ikony Matki Bożej, przed którymi się modlili. 
Jan XXIII
już jako kleryk, a potem jako kapłan wiele razy modlił się przed obrazem MBNP. 
Paweł VI
 z okazji 100-lecia wprowadzenia obrazu do kościoła św. Alfonsa skierował na ręce najwyższego przełożonego redemptorystów specjalny list, w którym znajdujemy następujące słowa: "Tytuł święty, którym wzywana jest Dziewica Nieustającej Pomocy, jest naprawdę tym tytułem, który odpowiada pragnieniom Soboru, ponieważ wyraża w cudowny sposób matczyną opiekę Matki Bożej wobec Kościoła, który na ziemi działa i cierpi". 
Jan Paweł II
 jest wielki czcicielem MBNP. Pamiętamy jego pierwszą pielgrzymkę do Polski i słowa jakie wypowiedział w wadowickim kościele, gdzie jest kaplica MBNP: "I oto mogłem raz jeszcze spojrzeć w oblicze Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jej wadowickim obrazie. Proszę Was, abyście nie zaprzestali się tutaj modlić za mnie przed tą Matką Bożą Nieustającej Pomocy, abyście przed wizerunkiem tej Matki Bożej otaczali mnie nieustanną modlitwą". 
Te wypowiedzi papieży świadczą, że nabożeństwo do Matki Bożej Nieustającej Pomocy odpowiada potrzebom Kościoła, który pragnie zgromadzić wszystkich ludzi dobrej woli.